Intervencion deth president der Institut d’Estudis Aranesi ena reünion der Intergrop de Minories Tradicionaus, Comunitats Nacionaus e Lengües deth Parlament Europèu

Jusèp Loís Sans exposarà eth 13 de seteme en Estrasburg era situacion dera lengua occitana, aranés en Aran, en Estat Espanhòl

Vielha, 7 de seteme de 2018.- Eth president der IEA-Academia aranesa dera lengua occitana, Jusèp Loís Sans, a estat convidat a participar ena reünion der Intergrop de Minories Tradicionaus, Comunitats Nacionaus e Lengües, que se celebrarà eth pròplèu dijaus 13 de seteme ena sedença d’Estrasburg deth Parlament Europèu.

Era invitacion a participar ena reünion der Intergrop arribe dera man deth èurodiputat de “Els Verds-Aliança Lliure Europea”, Josep Maria Terricabras. Jusèp Loís Sans, qu’assistirà ara reünion acompanhat d’Angelina Cases, vice-presidenta der IEA-AALO, Jèp de Montoya, president dera seccion aranesa der IEA-AALO e de Rosa Mª Salgueiro, secretària der IEA-AALO, exposarà deuant des membres deth Parlament Europèu en Estrasburg era situacion dera lengua aranesa en Estat Espanhòl.

Entath president der Institut d’Estudis Aranesi-Acadèmia aranesa dera lengua occitana, era lengua occitana a superat eth pas des sègles, encara qu’en quauqui territòris sigue a nivèus fòrça simbolics o damb ua preséncia testimoniau.

En an 2006 damb era reforma der Estatut de Catalonha era lengua occitana siguec declarada oficiau en tota Catalonha, amassa damb eth catalan e eth castelhan, peth Parlament de Catalonha. Aguest reconeishement se hec d’acòrd damb era Constitucion Espanhòla, que ditz que seràn lengües oficiaus aqueres que siguen declarades coma taus per estatut d’autonomia.

Era Generalitat de Catalonha e eth Conselh Generau d’Aran protegissen e emparen era conservacion e normalizacion sociau dera lengua occitana d’Aran.

Anterioraments, en an 2001 entrèren en vigor es compromisi signadi peth Govèrn Espanhòl en relacion ara Carta Europèa des Lengües Regionaus o Minoritàries, maugrat açò, eth Comitat d’expèrts deth Conselh de Ministres deth Conselh d’Euròpa determine enes sòns informes ua importanta fauta d’informacion sus es compromisi aqueridi en ensenhament preelementari en aranés, en formacion deth professorat en occitan, ena fauta de tèxtes legislatius estataus arreviradi ad aguesta lengua e ena fauta de mieis de comunicacion en aranés, entre d’auti.

A manèra d’exemple ei sufisent díder que non s’a arrevirat era Constitucion Espanhòla ar occitan, qu’er occitan non se pòt utilizar ena administracion estatau, o qu’er aranés non s’a en compde ena contractacion de foncionaris quan se tracte deth territòri dera Val d’Aran.

Eth Govèrn Espanhòl finance as academies lingüistiques des lengües oficiaus der Estat Espanhòl, excepte ara Academia aranesa dera lengua occitana.

Fin finau, destacar que des ajudes economiques qu’eth Ministèri de Cultura aufrís entà publicacion e traduccion entre lengües cooficiales, non i a cap qu’age en compde er occitan.

En conclusion, Jusèp Loís Sans, manifèste qu’era lengua occitana ei objècte d’incompliment dera proteccion qu’obliguen es leis e es compromisi aqueridi peth Govèrn Espanhòl e qu’aguesta non arrecep eth madeish tracte qu’eth rèste des lengües oficiaus, e atau ac exposarà deuant¡`po deth Parlament Europèu.